Finansal Gelişme

Mali kurumlar; temel üretim faaliyetlerinde bina, makine – teçhizat, hammadde gibi reel varlıklar yerine hisse senedi, tahvil, mevduat, kredi, garanti gibi mali varlıkları ya da hakları kullanan ticari işletmeler olarak tanımlanmaktadır. Mali kurumlar bankacılık hizmetlerinden, sigorta korumasına, finansal kiralamadan yatırım bankacılığına kadar çok değişik alanlarda çalışarak değişik mali hizmetler sunmaktadır. Bu kurumlar mali aracılar ve diğer mali kurumlar olarak iki ana gruba ayırabilmektedir. Mali aracı kurum olarak sözleşmese aracılar; müşterileri ile onların hayatlarını ya da varlıklarını kayıplara karsı korumak için sözleşme yapmaktadırlar.

Bunların en önemlileri sigorta şirketleri ile sosyal güvenlik kurumlarıdır (Karacan; 1994: 15).

Sigorta şirketleri birçok ülkenin finans sektöründe önemli bir yer tutmaktadır. Para yaratmayan bir mali kurum olarak sigorta şirketleri özellikle hayat sigortaları ile tasarruf amaçlı düzenlenen poliçeler ile önemli bir yatırım seçeneği sunmaktadır (Karacan; 1994: 21). Sadhak (2006)'da hayat sigortasının tasarruflarının hareketliliği ve ekonominin büyümesi için sağladığı uzun dönemli sermaye arzı ile finansal piyasalarda önemli bir araç olduğu ve ekonominin isleyişinde çok önemli bir role sahip olduğu vurgulanmaktadır.

Beck ve Webb (2003)’de son 40 yılı askın bir süredir, finans sektöründe, hayat sigortasının sermaye birikiminin giderek artan bir öneme sahip olduğunu, bunu da tüketicilere sağladığı çeşitli finans hizmetleri ve  sermaye piyasasındaki yatırımlara önemli bir kaynak sağlayarak başardığını vurgulanmaktadır.

Sigortası sektörünün gelişiminin göstergesi geleneksel olarak GSYİH’ ye ödenti oranı seklinde tanımlanmaktadır. Finansal gelişmenin tanımlanması ise M2’nin GSYİH’ ye oranı seklinde tanımlanmaktadır Finansal gelişme genel olarak finansal sektörün reel büyüklüğünün artması

olarak ifade edilmektedir. Bankacılık sektörünün baskın olarak görüldüğü kalkınmakta olan ülkelerde M2; finansal sektörün büyüklüğünün uygun bir ölçüsü olarak kabul edilmektedir (Outreville, 1990: 490). Finansal gelişmenin ölçülmesi tartışmalı bir konudur. Buna karsın finansal gelişmenin iki alternatif göstergesi genellikle finansal gelişmenin ölçülmesi için uygun bulunmaktadır. Bunlardan ilki (M2-M1)/M2 oranı olup finansal yapının karmaşıklığını yansıttığı belirtilmektedir. _kincisi ise M2/GSY_H oranı olarak tanımlanmaktadır (Outreville, 1996: 270 – 271). Outreville (1990) çalışmasında M2/GSY_H oranı finansal gelişmenin

en uygun ölçüsü olarak ele alınmaktadır. Çalışmada finansal gelişmenin sigorta sektörü üzerindeki etkisinin olumlu yönde olacağı düşünülmektedir. Elde edilen sonuçlar bu hipotezi doğrulamaktadır. Yani M2/GSY_H oranında bir artış olduğunda sigorta talebinde bir artış olmaktadır.

Outreville (1996) çalışmasında ise (M2-M1)/M2 oranı finansal gelişmenin bir ölçüsü olarak kullanılmaktadır. Ayrıca çalışmada finansal gelişmenin hayat sigortası sektörünü direkt olarak etkilediği gösterilmektedir. Fakat elde edilen sonuçlar istatistiksel olarak anlamlı bulunamamıştır. Bu çalışmasının sigorta sektörünün gelişimiyle finans sektörünün gelişimi arasında ilişkiyi ortaya koyan bir çalışma niteliğinde olduğu vurgulanmaktadır. Yani, finansal gelişmenin düzeyi direkt olarak sigorta sektöründeki gelişmeyi etkilemektedir. Lim ve Haberman (2003) çalışmasında finansal gelişmenin ölçüsü olarak M2 kullanılmaktadır. Fakat Outreville (1996) çalışmasında olduğu gibi istatistiksel bakımdan anlamlı sonuçlara ulaşılamamıştır. Beck ve Webb (2003) çalışmasında finansal gelişmişliğin göstergesi olarak bankacılık sektörünün gelişmesi dikkate alınmaktadır. Finans sektörünün gelişimi ile HST arasında pozitif bir ilişkin olduğu varsayılmaktadır.

Buraya kadar anlatılanlar dikkate alındığında finansal gelişmenin ölçüsünün belirlenmesi ve hayat sigortası ile finans sektörünün ilişkilendirilmesi yönündeki çabalar neticesinde elde edilen sonuçlar tartışmalı bir konu niteliğindedir. Bununla beraber, anlatılanlar doğrultusunda ülkemizde finansal sektörünün gelişiminin HST’yi olumlu yönde etkileyeceği düşünülmektedir.